תמצית הדברים:
פרופ' שבח וייס אומר כי פולין לא עשתה את כל שהיתה צריכה לעשות בנושא פיצוי היהודים, בעוד שמדינות אחרות הגיעו להסכם בנושא. היהודים איבדו נכסי נדל"ן רבים בפולין, ועל הממשלות של ישראל ופולין לנהל משא ומתן בנושא ולמצוא הסדר כלשהו. אמנם שלטונות הכיבוש הגרמניים היו אלה שנכסו לעצמם את הרכוש היהודי, אך מאוחר יותר נגזל הרכוש על ידי פולין ולא הוחזר לבעלים או ליורשיהם החוקיים. הגרמנים רצחו את היהודים ולקחו את רכושם, אך הפולנים המשיכו והלאימו את הרכוש הזה.
Odżywa też kwestia
odszkodowań, które Polska miałaby wypłacać Żydom. Czy powinna to robić?
Ta sprawa cały czas istnieje i
właśnie w tej sprawie Polska nie wykonała tego co powinna.
Czyli
powinna wypłacać odszkodowania?
Dawno, będąc ambasadorem miałem
propozycję: potrzebna jest umowa między rządami, narodami, instytucjami.
Oczywiście, wziąć w rachubę polskie możliwości. Polska jest jedyna w Europie,
która takich odszkodowań nie dała. Oddała Rumunia, Niemcy, Węgry, Francja,
Austria, ale Polska nie. To też ma znaczenie mówiąc o tej sprawie, ale nie
chciałbym wiązać tych dwóch kwestii. Mamy takie dobre stosunki z Polską, między
państwami, że to trzeba załatwić między rządami: kulturalnie, moralnie,
sprawiedliwie. To warto załatwić, ale wolałbym teraz tego nie rozwijać.
Odnosząc
się jednak do Pana odpowiedzi – zarówno Francja, Austria czy Estonia to są
wszystkie kraje, które kolaborowały z III Rzeszą, natomiast Polska nie
kolaborowała, a walczyła.
Oczywiście, dlatego to wygląda
inaczej.
Więc z
jakiego powodu Polska miałaby płacić odszkodowania Żydom?
Bo stracili to co mieli na
polskich ziemiach. To jest takie ogromne mienie – mówię o nieruchomościach –
Polska nigdy nie będzie w stanie oddać tego. To jest niemożliwe. Dlatego trzeba
znaleźć jakiś inny system. Są ludzie, którzy tutaj żyją, mieli swoje
mieszkania. 300 tys. mieszkań było w żydowskich rękach. Według statystyk jakie
ja mam, może 150 tys. zostało zdobytych z powrotem i to po długich sądach. To
trudna sprawa, trzeba znaleźć coś szybkiego dla tych starszych ludzi, którzy
jeszcze żyją. Ja już nie służę więcej jako ambasador, więc liczę, że rządy nasze
między sobą będą w dalszym ciągu negocjować między sobą.
Wywłaszczenia,
które nastąpiły w trakcie II Wojny Światowej nie były jednak przeprowadzane
przez Polaków, a przez władzę okupacyjną.
Coś Panu powiem: mówiąc prawdę to
trzeba aż do końca. Prawda była taka, że władze okupacyjne zawłaszczyły sobie
mienie żydowskie, a później Polska przywłaszczyła te mienie do swoich rąk od
okupantów. To nie jest tak, że Żydzi, którzy później wrócili czy spadkobiercy
potencjalni podarowali to Polsce. Okej, to jest ogromny grzech z żydowskiego
punktu widzenia i barbarzyństwo, że Niemcy wymordowali Żydów i zabrali ich
mienie, ale Polska później konstytucjonalnie wzięła sobie, znacjonalizowała.
Nie chcę rozmawiać teraz w tej
sprawie, bo mam tu dużo pretensji do Polski i nie chciałbym tego wiązać.
