ראיון עם פרופ' שבח וייס

מתוך ראיון עם פרופ' שבח וייס, לשעבר שגריר ישראל בפולין, שהתפרסם ב-28 באפריל 2015 http://prostozmostu.net/kraj/weiss-polska-wziela-sobie-zydowskie-mienie

 תמצית הדברים:

פרופ' שבח וייס אומר כי פולין לא עשתה את כל שהיתה צריכה לעשות בנושא פיצוי היהודים, בעוד שמדינות אחרות הגיעו להסכם בנושא.  היהודים איבדו נכסי נדל"ן רבים בפולין, ועל הממשלות של ישראל ופולין לנהל משא ומתן בנושא ולמצוא הסדר כלשהו. אמנם שלטונות הכיבוש הגרמניים היו אלה שנכסו לעצמם את הרכוש היהודי, אך מאוחר יותר נגזל הרכוש על ידי פולין ולא הוחזר לבעלים או ליורשיהם החוקיים. הגרמנים רצחו את היהודים ולקחו את רכושם, אך הפולנים המשיכו והלאימו את הרכוש הזה.

Odżywa też kwestia odszkodowań, które Polska miałaby wypłacać Żydom. Czy powinna to robić?

Ta sprawa cały czas istnieje i właśnie w tej sprawie Polska nie wykonała tego co powinna.

Czyli powinna wypłacać odszkodowania?

Dawno, będąc ambasadorem miałem propozycję: potrzebna jest umowa między rządami, narodami, instytucjami. Oczywiście, wziąć w rachubę polskie możliwości. Polska jest jedyna w Europie, która takich odszkodowań nie dała. Oddała Rumunia, Niemcy, Węgry, Francja, Austria, ale Polska nie. To też ma znaczenie mówiąc o tej sprawie, ale nie chciałbym wiązać tych dwóch kwestii. Mamy takie dobre stosunki z Polską, między państwami, że to trzeba załatwić między rządami: kulturalnie, moralnie, sprawiedliwie. To warto załatwić, ale wolałbym teraz tego nie rozwijać.

Odnosząc się jednak do Pana odpowiedzi – zarówno Francja, Austria czy Estonia to są wszystkie kraje, które kolaborowały z III Rzeszą, natomiast Polska nie kolaborowała, a walczyła.

Oczywiście, dlatego to wygląda inaczej.

Więc z jakiego powodu Polska miałaby płacić odszkodowania Żydom?

Bo stracili to co mieli na polskich ziemiach. To jest takie ogromne mienie – mówię o nieruchomościach – Polska nigdy nie będzie w stanie oddać tego. To jest niemożliwe. Dlatego trzeba znaleźć jakiś inny system. Są ludzie, którzy tutaj żyją, mieli swoje mieszkania. 300 tys. mieszkań było w żydowskich rękach. Według statystyk jakie ja mam, może 150 tys. zostało zdobytych z powrotem i to po długich sądach. To trudna sprawa, trzeba znaleźć coś szybkiego dla tych starszych ludzi, którzy jeszcze żyją. Ja już nie służę więcej jako ambasador, więc liczę, że rządy nasze między sobą będą w dalszym ciągu negocjować między sobą.

Wywłaszczenia, które nastąpiły w trakcie II Wojny Światowej nie były jednak przeprowadzane przez Polaków, a przez władzę okupacyjną.

Coś Panu powiem: mówiąc prawdę to trzeba aż do końca. Prawda była taka, że władze okupacyjne zawłaszczyły sobie mienie żydowskie, a później Polska przywłaszczyła te mienie do swoich rąk od okupantów. To nie jest tak, że Żydzi, którzy później wrócili czy spadkobiercy potencjalni podarowali to Polsce. Okej, to jest ogromny grzech z żydowskiego punktu widzenia i barbarzyństwo, że Niemcy wymordowali Żydów i zabrali ich mienie, ale Polska później konstytucjonalnie wzięła sobie, znacjonalizowała.

Nie chcę rozmawiać teraz w tej sprawie, bo mam tu dużo pretensji do Polski i nie chciałbym tego wiązać.